معرفی رشته علوم قضایی

رشته علوم قضایی چیست؟

در معرفی رشته علوم قضایی می توان گفت که یکی از رشته های انسانی در میان افرادی است که در مسیر انتخاب رشته کنکور سراسری قرار دارند. با این حال بسیاری از افراد آن را با رشته حقوق اشتباه گرفته و یا به طور کلی اطلاعات اندکی در مورد آن دارند. درباره تفاوت این دو باید گفت که رشته حقوق بیشتر بر مسائلی همچون آنالیز و بررسی قوانین حقوقی متمرکز بوده و هدف اصلی آن توسعه تخصص در حقوق است، اما رشته علوم قضایی و گرایش های آن غالبا با سیستم های قضایی و عدالت سر و کار دارد.

حال سوال این است که وظایف رشته علوم قضایی چیست؟ در پاسخ باید گفت که وظایف کارشناس علوم قضایی و بازار کار آن در واقع تحریر دعاوی، ریاست جلسه دادگاه و حفظ نظم آن، سرپرستی محجورین فنی و حقوقی، ارائه مشاوره حقوقی، تنظیم قرارداد های اقتصادی و بازرگانی، وکالت دعاوی، اجرای احکام، نوشتن و تنظیم قراردادهای اقتصادی و بازرگانی می باشد. نکته قابل توجه آن است که این رشته تنها در دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری ارائه شده و در واقع جزو رشته های خاص محسوب می شود. به عبارتی برای ورود به آن، لازم است تا متقاضیان ابتدا در کنکور سراسری شرکت کرده و سپس چنانچه پس از اعلام نتایج نهایی موفق به کسب رتبه مجاز شدند آن را در انتخاب نمایند.

همچنین افرادی که نام آن ها به صورت چند برابر ظرفیت اعلام می شود بایستی در مصاحبه حضوری نیز شرکت کنند و اگر در این مرحله هم امتیاز کافی را به دست بیاورند، قبول نهایی می شوند. در این میان، ممکن است برای برخی از علاقه مندان این سوال مطرح شود که آیا می توان وارد رشته علوم قضایی دانشگاه آزاد شد. حقیقت این است که در حال حاضر نه تنها دانشگاه آزاد بلکه هیچ کدام از دانشگاه های دیگر در این رشته دانشجو نمی پذیرند و صرفا باید وارد همان دانشگاهی شد که قبلا نیز نام آن ذکر شد.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

زیر شاخه های رشته علوم قضایی

افرادی که در رشته علوم قضایی پذیرفته می شوند باید دروسی که در طول چهار سال و 8 نیمسال تحصیلی ارائه می شوند را با موفقیت پشت سر بگذرانند. شایان ذکر است که زیر شاخه های رشته علوم قضایی در مقطع ارشد پیوسته یا ناپیوسته قابل انتخاب است. برای ورود به ارشد پیوسته علاقمندان در تمامی گروه های آزمایشی علوم تجربی، ریاضی و انسانی که در کنکور سراسری قبول شده اند، بورسیه خواهند شد و بعد از اتمام کارشناسی بدون کنکور وارد مقطع ارشد می شوند. اما برای ارشد ناپیوسته لازم است ثبت نام کنکور سراسری را انجام داده و در آن قبول شوند. برای آشنایی بیشتر، در ادامه زیر شاخه های کارشناسی ارشد پیوسته ذکر شده است. 

این رشته یکی از مهم ترین زیر شاخه های رشته حقوق و علوم قضایی می باشد که هدف اصلی آن وضع قوانین مربوط به تجار و اعمال تجاری می باشد.  در این راستا دانشجویان در طول دوران تحصیل نه تنها از قواعد و مقررات داخلی بازرگانی داخلی و بین المللی آگاه می شوند، بلکه عهدنامه ها اسناد را نیز به طور کلی یاد می گیرند.

همچنین دانشجویان این دوره باید 32 واحد درسی را پشت سر می گذرانند و پس از فارغ التحصیلی قاعدتا می بایست قادر به رفع نیازهای حقوقی کشور و حضور در صحنه بین الملل باشند. به طور معمول بازار کار و موقعیت شغلی دانش آموختگان این رشته خوب بوده و هر چه بتوانند تخصص و علم بیشتری کسب کنند شانس کسب جایگاه بهتر برای آن ها بالاتر خواهد بود.

یکی از مهم ترین رشته های حقوق و علوم قضایی را می توان حقوق خصوصی دانست که در آن روابط اشخاص حقیقی و حقوقی جامعه بر مبنای معاملات و قرارداد ها، بنگاه های تجاری، تجارت و کسب و کار، اموال و مالکیت، بازار های مالی، خانواده و احوال شخصی مورد بررسی و تنظیم خواهد شد. در این راستا اگر شخصی دچار زیان شود، راهکار های جبران آن ارائه می شود. 

همچنین جهت معرفی بازار کار حقوق خصوصی زیر شاخه رشته علوم قضایی باید گفت که فارغ التحصیلان از موقعیت های شغلی خوبی برخوردار بوده و در آینده می توانند در زمینه های مختلفی مانند حقوق قرارداد ها، حقوق اموال و مالکیت، حقوق خانواده و ... فعالیت کنند. البته اگر این افراد ادامه تحصیل دهند و مدرک دکتری کسب کنند شانس بیشتری برای ورود به دنیای کار خواهند داشت.

حیطه کاری این گرایش به روابط بین مردم و دولت مربوط می شود. به عبارتی دیگر تحصیل کردگان حقوق عمومی زیر شاخه رشته علوم قضایی باید به تبیین روابط داخلی سازمان ها و ارگان ها با یکدیگر و با مردم پرداخته و اختلافات یا مسائل بین آن ها را حل و فصل نمایند. برای این منظور تسلط بر موضوعات حقوقی و همچنین داشتن فن بیان و استدلال قوی بسیار مهم است.

چنانچه رشته علوم قضایی دانشگاه آزاد ارائه شده و شخص بتواند وارد گرایش حقوق عمومی شود این شانس را خواهد داشت که از طریق آزمون های استخدامی در سازمان های مربوطه استخدام شده و فعالیت نماید. به طور دقیق تر باید گفت که فارغ التحصیلان این امکان را دارند تا وکیل دولتی، مشاور حقوقی و یا پژوهشگر شوند.

یکی از گسترده ترین گرایش های علوم قضایی به شمار می رود که خود دارای شاخه های مختلفی از قبیل سیاست جنایی، علوم جنایی حقوقی، علوم جنایی تجربی و فلسفه کیفری می باشد. دانشجویان در طول تحصیل با مبانی نظری و فلسفی حقوق کیفری ایران، شناسایی مشکلات و چالش های عدالت کیفری و روش حل آن ها را در می یابند.

حال باید دید که اصلی ترین کار حقوق جزا و جرم شناسی زیر شاخه رشته علوم قضایی چیست؟ در این راستا باید متذکر شد که دانش آموختگان این رشته قادر خواهند بود تا به تشکیل دادسراها و دادگاه های رسیدگی به جرایم اقتصادی یا کیفری، دادگاه های رسیدگی به جرایم کودکان بزهکار و ... پرداخته و یا در صورت تمایل استاد دانشگاه شوند.

زمانی که صحبت از معرفی بازار کار رشته علوم قضایی، بسیاری از متقاضیان گرایش حقوق خانواده را انتخاب می کنند. افرادی که وارد این رشته می شوند در مدت دانشگاه دروسی مانند عقد و انحلال نکاح، حقوق والدین و فرزندان، ارث و وصیت، حقوق جزای خانواده، اصول فقه، متون حقوقی، حقوق خویشاوندان و ... را مطالعه می کنند. 

در مورد بازار کار این رشته نیز باید گفت که فارغ التحصیلان می توانند به قاضی خانواده تبدیل شوند و یا به تدریس در دانشگاه ها بپردازند. مسلما با توجه به اهمیتی که نهاد خانواده دارد، افرادی که بتوانند در این رشته تخصص کافی را به دست بیاورند و یا اگر در مقطع دکتری ادامه تحصیل دهند شانس بیشتری برای اشتغال خواهند داشت.

دروس رشته علوم قضایی

همانند بسیاری از رشته های دیگر، افرادی که وارد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری می شوند، باید دروس ارائه شده مطابق با چارت درسی را با موفقیت پشت سر بگذرانند. عنوان های این دروس بسته به مقطع و گرایش متفاوت بوده و آگاهی از آن ها برای داوطلبان می تواند مفید باشد. به همین دلیل، در ادامه دروس رشته علوم قضایی به صورت جداگانه در هر مقطع آورده شده است. 

دوره کارشناسی رشته علوم قضایی به مدت چهار سال یعنی 8 ترم می باشد، طول 17 هفته می باشد. دانشجویان این مقطع باید 135 واحد درسی را پشت سر بگذارنند که در این میان برخی از آن ها نظری و عملی می باشد. گفتنی است که طبق چارت معرفی شده از سوی دانشگاه مربوطه واحد های درسی شامل دروس عمومی، پایه، اصلی تخصصی و اختیاری می باشد که در فایل زیر لیست تمامی بخش ها قرار داده شده است. 

 

همانطور که در فایل قابل مشاهده است، تعداد واحد های عمومی 20، پایه 9، اصلی تخصصی 100 و اختیاری 6 واحد خواهد بود. دانشجو موظف می باشد تا 6 عنوان درسی را از میان دروس اختیاری انتخاب نموده و دروس عربی پیش نیاز هم الزامی می باشد. همچنین اگر فردی در زمان برگزاری آزمون سراسری درس زبان را کمتر از 50 درصد زده باشد، باید زبان پیش دانشگاهی را در طول تحصیل نیز بگذراند.

در توضیحات بالا نیز ذکر شد که مقطع کارشناسی ارشد پیوسته دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری داری 6 شش گرایش می باشد. هر کدام از این گرایش ها دارای ماهیت متفاوتی بوده و به طبع آن چارت درسی آن ها با یکدیگر فرق دارد. البته برخی از این دروس برای گرایش های مربوطه یکسان است که بیشتر شامل دروس عمومی و گاها تخصصی می باشد. در فایل زیر چارت تمامی گرایش ها آمده است. 

 

گفتنی است افرادی که در کارشناسی ارشد پیوسته پذیرفته می شوند بایستی حداکثر تا 12 نیمسال واحد های درسی خود را بگذرانند. همچنین در بخش دروس تخصصی، دانشجو باید برای هر درس یک کار تحقیقی انجام داده و آن را به استاد ارائه نمایند. همچنین تمامی دروس عمومی، الزامی مشترک و اختیاری باید با نمره قبولی گذرانده شوند.

همانطور که ورود به رشته علوم قضایی دانشگاه آزاد امکان پذیر نیست، علاقه مندان برای ادامه تحصیل در این رشته تنها می توانند از طریق ورود به دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری اقدام کنند. لازم به ذکر است که با توجه به اینکه این مقطع دارای دو گرایش " حقوق جزا و جرم شناسی" و " حقوق خصوصی" می باشد، دروس دکتری رشته علوم قضایی نیز متفاوت خواهد بود. در فایل زیر می توان لیست این دروس را مشاهده کرد.

 

این نکته را باید ذکر کرد که دوره دکتری رشته علوم قضایی به روش آموزشی-پژوهشی ارائه می شود. همچنین مدت زمان مجاز برای اتمام این دوره 5/3 و نهایتا 5/4 سال می باشد. مجموع واحد های این دوره 36 بوده که از این میان 18 واحد در طی 3 ترم در مرحله آموزشی قابل اخذ بوده و 18 واحد باقی مانده به رساله اختصاص دارد.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

رشته علوم قضایی برای زنان

با توجه به آن که دانشگاه های دارای رشته علوم قضایی دارای مزایایی مانند بازار کار مناسب هستند، بسیاری از متقاضیان آن را خانم ها تشکیل می دهند و می خواهند بدانند که آیا آن ها نیز می توانند وارد رشته مذکور شوند یا خیر. در پاسخ به این سوال باید گفت که رشته علوم قضایی برای زنان نیز پذیرش دارد، اما حقیقت آن است که ظرفیت آن محدود می باشد، چراکه اکثر پذیرش های این رشته و گرایش های آن در سال های اخیر به آقایان اختصاص داشته است.

لازم به ذکر است در سال های قبل جذب دانشجو خانم برای رشته مذکور وجود داشته است، اما نمی توان گفت که این امر هر ساله حتمی است و همیشه ظرفیتی به بانوان اختصاص داده می شود. به عبارتی دیگر، قوه قضاییه باید تعیین کند که در کدام بخش ها نیاز به نیروی خانم هست. بنابراین هر زمان که قوه قضاییه نیاز به نیرو داشته باشد، دانشگاه ها نیز ظرفیتی را به این دسته از داوطلبان اختصاص می دهند و پس از آن فرصت ثبت نام آزمون قضاوت به افراد داده خواهد شد. متقاضیان برای اطلاع از این موضوع می توانند به دفترچه های انتخاب رشته مراجعه نمایند.

گفتنی است که در بسیاری از دانشگاه ها اگر رشته حقوق قضایی برای خانم ها باشد، به این افراد خوابگاه و سایر امکانات نیز داده می شود. همچنین در صورت امکان به آن ها بورسیه تعلق گرفته و بعد از فارغ التحصیلی استخدام خواهند شد. برای آگاهی از این موضوع افراد می توانند اطلاعیه های مربوط به بورسیه رشته علوم قضایی دانشگاه های مختلف را بررسی کرده و در صورت داشتن شرایط لازم، برای دریافت بورسیه مورد نظر خود اقدام نمایند.

شغل های موجود در رشته علوم قضایی

بسته به اینکه مدرک و سطح تحصیلات، بازار کار و شغل های موجود در رشته علوم قضایی متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال، تحصیل کردگان گرایش های مختلف مقطع ارشد یا دکتری باید وارد کار های متناسب با گرایش خود شوند که البته برای این امر داشتن شرایطی که از سوی سازمان استخدام کننده تعیین می شود نیز الزامی خواهد بود. در مجموع در جدول زیر به مهم ترین این فرصت های شغلی اشاره شده است.                                   

شغل های موجود در رشته علوم قضایی
حقوق عمومی	قاضی - دادستان - مشاور حقوقی - مدرس کارشناسی حقوقی در وزارتخانه ها و سازمان های دولتی
حقوق جزا و جرم‌ شناسی	وکیل کیفری - مدرس دانشگاه کارشناس حقوقی در مراجع قضایی قاضی یا دادستان در دادگاه های کیفری
حقوق بین الملل	کارشناس حقوقی در وزارت خارجه - مدرس دانشگاه سازمان های بین المللی - شرکت چند ملیتی
فقه و مبانی حقوق اسلامی	قاضی در دادگاه ها مدنی - مدرس دانشگاه کارشناس حقوقی در سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با امور مذهبی
حقوق تجارت	وکیل متخصص در امور تجارتی مشاور حقوقی در شرکت‌ها و سازمان‌های تجاری کارشناس حقوقی در مراجع قضایی
حقوق ثبت	استخدام در دفاتر ثبت اسناد رسمی رسیدگی به دعاوی ثبتی

 

جالب توجه است که ورود به اکثر شغل های موجود در رشته علوم قضایی و بازار کار آن مستلزم شرکت در آزمون استخدامی می باشد. همچنین در اغلب موارد لازم است تا متقاضی در مصاحبه ایی که حاوی بخش های مختلفی مانند معاینه پزشکی، پرسش های تخصصی و روانشناختی، و ... بتواند نمره حد نصاب را کسب کند. در این صورت شخص می تواند در یک موقعیت شغلی مربوط به رشته های علوم قضایی، مشغول به کار شوند.

بازار کار رشته علوم قضایی

شاید یکی از مطمئن ترین رشته هایی که استخدام در آن با اطمینان خاطر بیشتری همراه است، علوم قضایی باشد. برای مثال ورودی های این رشته در دانشگاه علوم قضایی و خدمات داری استخدام قطعی بوده و فارغ التحصیلان آن بلافاصله در یکی از ارگان ها یا سازمان های مربوطه، مشغول به کار خواهند شد، چراکه این دانشگاه دانشجویان خود را بورسیه می کند. در مجموع باید گفت که بازار کار رشته علوم قضایی بیشتر شامل استخدام در شغل ها و سازمان های زیر می باشد.               

بازار کار رشته علوم قضایی
نماینده مجلس	کارشناس حقوقی در وزارت خارجه
وکیل کیفری	دادستان
مدرس دانشگاه	استخدام در دفاتر ثبت اسناد رسمی
قاضی دادگاه ها	کارشناس ارشد سازمانهای وابسته به قوه ی قضائیه
کارشناس حقوقی در مراجع قضایی	مشاور حقوقی

 

گفتنی است که بازار کار رشته علوم قضایی و گرایش های آن برای خانم ها نیز به همین ترتیب بوده و اگر در یکی از این رشته ها قبول شوند بورسیه خواهند شد. البته باید توجه است داشت که اگر شخصی بخواهد پیش از اتمام موعد تعهد خود به خارج از کشور مهاجرت کند، بایستی خسارت معادل با سنوات تحصیل و سنوات تعهد را بپردازد. علاوه بر این باید در نظر داشت که دانشجویان باید 3 سال را بعد از به پایان رساندن تحصیل خود به عنوان کارآموزی گذرانده در یکی از مناطق یک، دو، و سه که توسط مرکز تعیین می شود تعهد خدمت خود را سپری نماید. گذشته از این پس از اتمام مدت تعهد شخص در صورت تمایل می تواند در سازمان های مرتبط دیگر نیز استخدام شود.

  رشته علوم قضایی دانشگاه آزاد

بسیاری افرادی که در کنکور گروه آزمایشی انسانی شرکت می کنند، به رشته حقوق و زیرشاخه های آن علاقه دارند. در بسیاری از دانشگاه های کشور رشته های مربوط به حقوق و قضاوت وجود دارد و افراد می توانند با توجه به رتبه و ترازی که کسب کرده اند، در زمان انتخاب رشته کنکور سراسری بهترین رشته محل را انتخاب نمایند. یکی از رشته های مربوط یه این گروه، علوم قضایی می باشد. در حال حاضر رشته علوم قضایی در دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری ارائه می شود.

در پاسخ به این سوال که رشته علوم قضایی چیست؟ باید گفت که در این رشته و گرایش های آن افراد به تحصیل در زمینه مسائل حقوقی، قوانین، دروس روانشناسی غیره می پردازند. در موارد محدودی این رشته در برخی از شعبه های دانشگاه آزاد به عنوان زیرشاخه رشته حقوق ارائه می شود اما به عنوان رشته اصلی تنها در دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری وجود دارد. در سال های گذشته این رشته در دانشگاه آزاد به صورت بدون کنکور ارائه شده است.

از آن جایی که افرادی که در دانشگاه مخصوص این رشته تحصیل می کنند، دارای شرایط ویژه بوده و از بورسیه نیز بهره مند می شوند، پس از اتمام تحصیل نیز دارای موقعیت شغلی مشخص شده خواهند بود. زیرا بازار کار برای این افراد در همان زمان تحصیل تعیین می شود. اما افرادی که به صورت بدون کنکور این در این رشته در برخی از شعبه های دانشگاه آزاد تحصیل می کنند، پس از اتمام دوره درسی خود می توانند در دیگر موقعیت های شغلی به دنبال کار باشند.

مزایا و معایب رشته علوم قضایی

دانشگاه های خاص معمولا دارای مزایای زیادی مانند داشتن جایگاه در بازار کار و غیره هستند و همین امر سبب شده است تا استقبال زیادی از آن ها شود. به همین ترتیب نیز خوب است که داوطلبان مزایا و معایب رشته علوم قضایی اطلاع یابند تا با دید بازتری برای انتخاب رشته اقدام کنند. در ادامه ابتدا مهم ترین مزایای قبولی در این دانشگاه به ویژه بورسیه کارشناسی ارشد پیوسته ذکر خواهد شد.

همه افرادی که در گروه های آزمایشی ریاضی، تجربی، و انسانی دارای مدرک دیپلم هستند در صورت کسب رتبه مجاز می توانند برای جذب و بورسیه قوه قضاییه اقدام کنند.

به قبول شدگان خوابگاه و امکانات رفاهی تعلق گرفته و تحصیل آن ها کاملا رایگان است.

پذیرفته شدگان بورسیه در بسیاری از دانشگاه ها، پس از اتمام دوره کارشناسی بدون نیاز به شرکت در کنکور سراسری می توانند وارد دوره کارشناسی ارشد شوند.

دانشجویان در طول دوره تحصیل در صورت واجد شرایط بودن مقرری بورس دریافت می کنند.

در برخی از دانشگاه ها آقایان که در این رشته پذیرفته می شوند از گذراندن دوره خدمت نظام وظیفه معاف خواهند بود.

سنوات تحصیل جزو سابقه خدمت محسوب می شود.

در قسمت بالا به مزایای رشته علوم قضایی و گرایش های آن اشاره شد، اما شاید نکته چندان بارزی در مورد معایب آن وجود نداشته باشد. با این حال شاید تنها موردی که می توان آن را یک ویژگی نسبتا منفی به شمار آورد، سپردن تعهد خدمت می باشد. زیرا برخی از افراد به چنین امری علاقه ندارند و می خواهند حق انتخاب داشته باشند.

کارشناسان سامانه مشاوره دانیار آماده اند تا اطلاعات لازم در خصوص مسئله رشته علوم قضایی چیست، معرفی گرایش ها و بازار کار این رشته را در اختیار داوطلبان گذاشته و آن ها را از طریق سیستم مشاوره تحصیلی تلفنی دانیار راهنمایی نمایند. همچنین از طریق عضویت در کانال تلگرامی و یا اینستاگرامی دانیار می توانید آخرین اخبار مرتبط با این حوزه را دریافت نمایید.