رتبه بندی دانشگاه های ایران

رتبه بندی دانشگاه های ایران به ترتیب

جدول رتبه بندی دانشگاه های ایران و لیست رتبه به ترتیب، بیانگر این است که جایگاه علمی هر مرکز آموزشی در لیست چه بوده و بهترین محل برای تحصیل کاردانی، کارشناسی، ارشد و دکتری کدام می باشد؟ نظام های رتبه بندی متنوعی وجود داشته که هر نظام معیار های خاصی را برای تعیین جایگاه مراکز آموزشی مورد بررسی قرار می دهد. افراید که قصد دارند انتخاب رشته کنکور سراسری را انجام دهند، می توانند از این اطلاعات استفاده نمایند. آشنایی با عوامل موثر در رتبه بندی و شاخص های امتیاز دهی به موسسه های آموزشی مفید واقع شده و کمک کننده است:

چاپ مقالات علمی داخلی و بین المللی توسط پژوهشگران دانشگاه می تواند باعث بهبود رتبه شود. به طور کلی دانشگاه با هدف تحقیق و پژوهش و ارتقای سطح دانش و علم در کشور فعالیت کرده که هر چقدر میزان پژوهش ها و مقالات افزایش یابد، سطح مرکز آموزشی نیز بالاتر می رود. تعداد ژورنال های یک دانشگاه نیز مهم بوده و بیانگر میزان ارزشی است که دانشگاه برای تحقیق و پژوهش قائل می باشد. 

داشتن همکاری با کشور های خارجی اهمیت زیادی داشته و برای مثال دعوت از اساتید خارجی، مفید واقع می شود. نسبت اساتید خارجی به کل اساتید همواره جهت رتبه بندی در نظر گرفته خواهد شد. همکاری نویسندگان ایرانی با نویسندگان خارجی و چاپ مقاله بین المللی نیز از عوامل موثر در بهبود رتبه است. پذیرش دانشجویان بین المللی نیز مفید واقع خواهد شد.

بسیاری از دانشگاه ها به علت نداشتن یک سیستم صحیح برای جمع آوری اطلاعات، گزارش فعالیت های علمی خود را از دست داده و اطلاعات دقیقی در خصوص ساختار ها، وضعیت مالی و عملکرد نیروی انسانی در اختیار مرکزی که رتبه بندی را انجام می دهد، قرار نخواهند داد. جمع آوری صحیح داده ها منجر به بهبود رتبه شده که به طور معمول مراکز داده های استنادی را از Scopus و ISI دریافت می کنند، اما ارائه برخی از اطلاعات دیگر بر عهده دانشگاه است.

تعداد دانشجویان فارغ التحصیل شده، تعداد جوایز خاص دریافتی توسط دانشجویان مانند جایزه نوبل، نسبت تعداد دانشجویان به اساتید و نسبت تعداد دانشجویان به اعضای هیات علمی مورد بررسی قرار می گیرد. بهترین نسبت تعداد دانشجویان به تعداد اعضای هیات علمی، 20 درصد است. 

میزان ارجاعات مقالات چاپ شده و تعداد ارجاعاتی که به مقالات اعضای هیات علمی داده شده است، حائز اهمیت می باشد. هر چقدر مقالات در مجلات معتبر تری به چاپ برسند، احتمال بهبود رتبه دانشگاه افزایش می یابد. سطح مقالاتی که ارجاعات به مقالات موسسه آموزشی دارند، مورد بررسی قرار می گیرد.

رتبه دانشگاه های ایران بر اساس عوامل مورد تایید وزارت علوم مشخص شده و به ممکن است بهترین رنکینگ از سالی به سال دیگر تغییر کند. امکان دارد عواملی مانند میزان شرکت در رویداد های جهانی و همایش ها، تعداد پیوند های صفحات سایت مرکز آموزشی و میزان اختراعات مهم باشد. ممکن است مشهور بودن دانشگاه یا اساتید آن در داخل یا خارج از کشور نیز باعث بهبود رتبه بندی شوند که البته شهرت می بایست آکادمیک باشد. به طور کلی برای رتبه بندی دانشگاه های ایران به ترتیب، مواردی مانند میزان همکاری های بین المللی و سطح خدمات آموزشی و تعداد مقالات و ارجاعات مورد بررسی قرار می گیرد.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام ما کلیک کنید

رنکینگ بهترین دانشگاه های ایران

پس از بررسی عوامل موثر در رتبه بندی دانشگاه های ایران به ترتیب باید شرح داد که در برخی از مواقع ممکن است یک مرکز در یک شاخص از ارزیابی رتبه 1 گرفته و در یک شاخص دیگر، رتبه 5 اخذ نماید. برای مثال در جدول زیر لیست رنکینگ بهترین دانشگاه های ایران آمده که هر مرکز آموزشی بر اساس تعداد مقالات داخلی، تعداد مقالات خارجی و تعداد ژورنال های خود با سایرین مقایسه شده و اطلاعات قابل بررسی می باشد. دانشگاه تهران در کلیه شاخص های ارزیابی رتبه 1 را کسب کرده و از همه لحاظ برترین بوده، اما دانشگاه علامه طباطبایی تنها در روش ارزیابی بر اساس تعداد کل ژورنال ها رتبه 3 را به دست آورده است.

رتبه	بر اساس شاخص تعداد مقالات داخلی	با توجه به شاخص تعداد مقلات بین المللی	بر اساس تعداد کل ژورنال ها
1	دانشگاه تهران	تهران	تهران
2	فردوسی مشهد	فردوسی مشهد	فردوسی مشهد
3	شهید بهشتی	علم و صنعت ایران	علامه طباطبایی
4	تربیت مدرس	تربیت مدرس	اصفهان
5	تبریز	تبریز	تربیت مدرس
6	فرهنگیان	فرهنگیان	شهید بهشتی
7	علامه طباطبایی	علامه طباطبایی	دانشگاه الزهرا
8	شیراز	شیراز	تبریز
9	علم و صنعت	علم و صنعت	جامع امام حسین
9	علم و صنعت	علم و صنعت	چمران اهواز
10	شیراز	شیراز	اصفهان

 

بررسی لیست رنک دانشگاه های ایران نشان می دهد که بهترین مرکز آموزشی ایرانی، دانشگاه تهران بوده و در ادامه دانشگاه های فردوسی مشهد، شهید بهشتی و علامه طباطبایی در لیست برترین ها قرار می گیرند. جدول بالا حاوی رنکینگ بهترین دانشگاه های دولتی ایران بوده و سایر مراکز آموزشی مانند دانشگاه های آزاد، هنگام نگارش جدول مورد بررسی قرار نگرفته اند. جدول رنکینگ بهترین دانشگاه های ایران توسط مراکز داخلی نوشته شده و این مراکز تعداد مقالات بین المللی ISI پژوهشگران دانشگاه ها را همراه با تعداد مقالات داخلی و ژورنال ها برای رتبه بندی بررسی کرده اند.

باید توجه داشت که نام برخی از دانشگاه های ایران در رتبه بندی های خارجی مانند تایمز یا شانگهای نیز دیده شده، اما لیست مندرج در بالا از طریق مقایسه مراکز آموزشی داخلی به دست آمده است. نظام های رتبه بندی خارجی به طور معمول عوامل خاص و شاخص های مجزایی را برای بررسی وضعیت دانشگاه ها، اعلام رتبه به ترتیب و تعیین بهترین رنکینگ در نظر گرفته و در نهایت با در نظر گرفتن مجموع امتیازات اخذ شده توسط مرکز آموزشی، رتبه را اعلام می کنند. بنابراین کسب امتیاز عالی در یکی از شاخص های بررسی رتبه کافی نبوده و مرکز آموزشی باید در همه زمینه ها رشد و ارتقا یابد.

رتبه بندی دانشگاه های مهندسی ایران

بررسی لیست رنک دانشگاه های ایران نشان می دهد که بهترین مرکز آموزشی، دانشگاه تهران بوده و در ادامه دانشگاه فردوسی مشهد، شهید بهشتی و علامه طباطبایی در لیست برترین ها قرار می گیرند. جدول پایین حاوی رنکینگ بهترین دانشگاه های دولتی ایران بوده و سایر مراکز آموزشی مانند دانشگاه های آزاد، هنگام نگارش جدول مورد بررسی قرار نگرفته اند.

 

جدول رنکینگ بهترین دانشگاه های ایران توسط مراکز داخلی نوشته شده و این مراکز تعداد مقالات بین المللی ISI پژوهشگران دانشگاه ها را همراه با تعداد مقالات داخلی و ژورنال ها برای رتبه بندی بررسی کرده اند. باید توجه داشت که نام برخی از دانشگاه های ایران در رتبه بندی های خارجی مانند تایمز یا شانگهای نیز دیده شده، اما لیست مندرج در بالا از طریق مقایسه مراکز آموزشی داخلی به دست آمده است.

نظام های رتبه بندی خارجی به طور معمول عوامل خاص و شاخص های مجزایی را برای بررسی وضعیت دانشگاه ها، اعلام رتبه به ترتیب و تعیین بهترین رنکینگ در نظر گرفته و در نهایت با در نظر گرفتن مجموع امتیازات اخذ شده توسط مرکز آموزشی، رتبه را اعلام می کنند. بنابراین کسب امتیاز عالی در یکی از شاخص های بررسی رتبه کافی نبوده و مرکز آموزشی باید در همه زمینه ها رشد و ارتقا یابد.

برای عضویت در کانال تلگرام ما کلیک کنید

تیپ بندی دانشگاه های علوم پزشکی

منظور از تیپ بندی دانشگاه های علوم پزشکی، دسته بندی دانشگاه ها به سه گروه مختلف 1 و 2 و 3  بوده که موارد گروه 1 بهترین مراکز آموزشی به حساب می آیند. هر چقدر تعداد مقالات چاپ شده در مرکز آموزشی و تعداد استنادات بیشتر باشد، رتبه بندی دانشگاه بهبود یافته و ممکن است مرکز از تیپ 3 به تیپ 2 انتقال یابد. در خصوص رتبه بندی دانشگاه های علوم پزشکی ایران باید شرح داد کلیه مراکزی که زیر نظر وزارت بهداشت فعالیت می کنند، در تیپ های 1 و 2 و 3 تقسیم بندی می شوند. نشانی دانلود لیست گروه بندی یا رتبه بندی دانشگاه های ایران در زیر آورده شده که بر اساس لیست، باید اظهار داشت دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی بهترین رنکینگ را دارند.

 

پس از بررسی رتبه بندی دانشگاه های علوم پزشکی ایران و رتبه به ترتیب، باید شرح داد که افراد جهت اخذ پذیرش از برترین دانشگاه های تیپ 1 و 2 نیاز به رتبه های 2 یا سه رقمی کنکور سراسری دارند. برای مثال داوطلبان دارای امتیاز زیر 200 معمولا موفق به اخذ قبولی از دانشگاه علوم پزشکی تهران شده اما ممکن است شخصی با رتبه 2 تا 5 هزار نیز، از دانشگاه های تیپ 3 پذیرش دریافت نماید.

رتبه بندی دانشگاه های آزاد ایران

در کلیه شهر ها یا حتی شهرستان های کوچک ایران واحدهای دانشگاه آزاد فعال بوده و خدمات آموزشی را ارائه می دهند، اما باید بررسی کرد که کدام واحد معروف تر بوده و سطح علمی بالاتری دارد؟ مراکز داخلی از طریق بررسی تعداد مقالات داخلی و بین المللی منتشر شده توسط واحد ها و تعداد ژورنال ها، رتبه بندی دانشگاه های آزاد ایران را انجام داده اند.

رتبه	بر اساس تعداد مقالات داخلی	با توجه تعداد مقلات بین المللی	بر اساس تعداد کل ژورنال ها
1	علوم تحقیقات	قزوین	علوم تحقیقات
2	تهران مرکز	علوم تحقیقات رشت	تهران مرکز
3	تهران جنوب	کرمان	کرج
4	تهران شمال	نجف آباد	مرودشت
		مشهد
		کرج
		اسلامشهر
5	قزوین	ارومیه، بروجرد، لاهیجان، تنکابن، قشم، فلاورجان، تهران شمال، ساری، شهرکرد، یزد، تبریز، شیراز، بوشهر	اصفهان
			تهران جنوب
6	اهواز	-	اراک
			مشهد
7	تبریز	-	تبریز
			تهران شمال
8	کرج	-	شوشتر، شیراز، گرمسار
9	نجف آباد	-	اهواز، قزوین، بوشهر، رودهن، شهر ری
10	مشهد	-	شهر مجلسی، تاکستان، نجف آباد، تنکابن

 

بر اساس جدول رتبه به ترتیب مندرج در بالا می توان بهترین واحد دانشگاه آزاد را واحد علوم تحقیقات دانست. بسیاری از افراد به علت رقابت بالا جهت تحصیل در دانشگاه های دولتی، در دانشگاه آزاد ثبت نام می کنند. این اشخاص باید رتبه بندی دانشگاه های ایران و مراکز آموزشی آزاد را به ترتیب بررسی کرده و سپس واحدی با بهترین رنکینگ را مورد انتخاب قرار دهند.

منظور از چاپ مقاله بین المللی، مقالات ISI بوده که طبیعتا هر چقدر یک استاد در مجلات خارجی مقاله چاپ کند، به رتبه بالاتری دست یافته و در ادامه سطح دانشگاه محل کار را بالا می برد. نکته قابل توجه در خصوص رتبه بندی این است که مشارکت های جهانی و فعالیت های بین المللی اهمیت چشمگیری در بهبود رتبه داشته اما برخی از دانشگاه های ایران توجه زیادی به این مسئله نکرده و با دانشجویان یا اساتید خارجی همکاری کمتری دارند.

جایگاه دانشگاه های ایران در نظام های رتبه بندی خارجی

برخی از نظام های رتبه بندی خارجی مانند ISC و QS شهرت زیادی داشته و هر ساله دانشگاه های جهان پس از گردآوری و بررسی داده ها در رتبه بندی های ISC، تایمز، شانگهای و کیو اس جای می گیرند. دانشگاه های ایران نیز غالبا در بین لیست ها دیده شده که برای مثال در سال 2024، دانشگاه قم جایگاه 500-401 را در رتبه بندی دانشگاه های جوان تایمز به دست آورد.

منظور از ISC، موسسه استنادی و پایش علم فناوری جهان اسلام بوده که این مرکز پایگاه داده بزرگی از اطلاعات دانشگاه ها داشته و هر ساله رتبه بندی را با در نظر گرفتن عوامل خاصی انجام می دهد. ISC از معیار های پژوهش با وزن 60 درصد، آموزش با وزن 10 درصد، فعالیت های بین المللی با وزن 15 درصد و نوآوری با وزن 15 درصد استفاده کرده و رتبه بندی را منتشر ساخته که نشانی دانلود فایل رنکینگ دانشگاه های ایران در زیر آورده شده است.

 

موسسه استنادی و پایش علم فناوری جهان اسلام یا ISC برای مقالات سلب اعتبار شده یا Retractions نمره منفی در نظر گرفته و اطلاعات خود را از پایگاه USPTO، WOS و InCites دریافت می کند. چاپ حداقل 850 مقاله در Web Of Science در سال های اخیر، برای ورود به لیست رتبه بندی ISC اهمیت دارد.

برای رتبه بندی تایمز از اطلاعات مندرج در پایگاه استنادی اسکوپوس استفاده شده و معیار های استفاده شده در نظام رتبه بندی شامل سوابق آموزشی و پژوهشی، درآمد صنعتی و چشم انداز بین المللی می شود. نام 73 مورد از دانشگاه های ایران در رتبه بندی تایمز 2024 دیده شده که نشانی دانلود لیست آن ها در زیر آورده شده است.

 

رتبه 15 مورد از دانشگاه های کشور مانند صنعتی شریف، دانشگاه تهران و صنعتی اصفهان در رتبه بندی تایمز ارتقا یافته و برخی از مراکز آموزشی نیز نسبت به دوره های قبلی افت کرده اند. داشتن برنامه های درسی بین المللی، تبادل دانشجو و اعضای هیات علمی، همکاری با موسسات خارجی و استفاده از فناوری اطلاعات باعث بهبود رتبه می شود. شاخص های رتبه بندی آموزش، پژوهش و استنادها هر کدام 30 درصد، درآمد صنعتی یا نوآوری 2.5 درصد و چشم انداز بین المللی 7.5 درصد تاثیر خواهد داشت. 

یکی دیگر از نظام های رتبه بندی جهانی، شانگهای بوده که عوامل رتبه بندی شامل تعداد مقالات و تحقیقات و ارجاعات، جایزه های نوبل دریافتی، مدال های اخذ شده، تحقیقات SSCI و SCIE می باشد. هر یک از موارد حدودا 20 درصد تاثیر داشته و کاربردی بودن عملکرد نیز 10 درصد موثر واقع خواهد شد. نشانی دانلود لیست دانشگاه های ایران که در رتبه بندی شانگهای قرار گرفته اند، در زیر آورده شده است.

 

در خصوص جایگاه دانشگاه های ایران در نظام های رتبه بندی خارجی، باید توضیح داد که نتایج رتبه بندی دانشگاه های ایران و جهان از طریق دانشگاه شانگهای ژیائوتنگ منتشر می شود. در این نظام رتبه بندی عواملی مانند کیفیت آموزش، کیفیت اعضای هیات علمی، برونداد پژوهشی و عملکرد سرانه اهمیت دارند. اطلاعات لازم از طریق سایت های نوبل و فیلدز، پایگاه استناد وب آو ساینس و اطلاعات آماری دولتی دریافت می شوند.

سازمان کاکارلی سیموندز در انگلیس رتبه بندی QS را هر سال با استفاده از داده های دریافتی از اسکوپوس، نظرسنجی ها، اطلاعات دریافتی از دانشگاه ها و جزئیات مربوط به پژوهش های 5 سال اخیر، انجام می دهد. این مرکز معیار هایی مانند سوابق آموزشی، جذب فارغ التحصیلان در بازار کار، نسبت اعضای هیات علمی به دانشجو، شهرت آکادمیک استاد و دانشگاه و نسبت اعضای هیات علمی بین المللی را در نظر خواهد گرفت. از سایر عوامل موثر می توان به نسبت دانشجویان و اساتید بین المللی، و میزان استنادات به ازای هر یک از اعضای هیات علمی و دانشکده اشاره کرد. لیست رتبه دانشگاه های ایران بر اساس نظام رتبه بندی کیو اس در زیر آورده شده است.

نام دانشگاه	رتبه QS  سال 2025
دانشگاه صنعتی شریف	342
دانشگاه تهران	368
دانشگاه صنعتی امیرکبیر	403
دانشگاه علم و صنعت ایران	436
دانشگاه صنعتی اصفهان	489
دانشگاه فردوسی مشهد	552
دانشگاه شیراز	691-700
دانشگاه شهید بهشتی	851-900
دانشگاه تبریز	951-1000

 

در لیست آخرین رتبه بندی نظام QS یعنی کیو اس 2025 نه دانشگاه ایرانی حضور یافته که اولین آن ها یعنی دانشگاه صنعتی شریف، رتبه 342 را کسب کرده است. در ادامه دانشگاه تهران رتبه 368 و دانشگاه صنعتی امیر کبیر رتبه 403 را کسب کرده اند. کیو اس برای شرح رتبه به ترتیب و تعیین بهترین رنکینگ نظرسنجی هایی را نیز انجام داده و در واقع آن دسته از مراکز آموزشی را برتر دانسته که فارغ التحصیلان آن به راحتی وارد بازار کار شده و نسبت استاد به دانشجو به گونه ای است که تمامی دانشجویان خدمات آموزشی را به آسانی دریافت می کنند.

کارشناسان سامانه مشاوره دانیار آماده اند تا اطلاعات لازم در خصوص رتبه بندی دانشگاه های ایران، بهترین رنکینگ و رتبه دانشگاه ها به ترتیب را در اختیار داوطلبان گذاشته و آن ها را از طریق سیستم مشاوره تحصیلی تلفنی دانیار راهنمایی نمایند. همچنین از طریق عضویت در کانال تلگرامی و یا اینستاگرامی دانیار می توانید آخرین اخبار مرتبط با این حوزه را دریافت نمایید.